Cách Phân Biệt Nhân Sâm – Hướng Dẫn Quan Trọng Trước Khi Mua Sâm!

Sau khi đã nắm rõ quy trình trồng, thu hoạch và chế biến nhân sâm, bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về những khái niệm thường gặp như: sâm hạng Thiên, Địa, Lương, các loại quy cách 15 – 20 – 25 củ, và hàng loạt tên gọi khác nhau. Tất cả những yếu tố đó có ý nghĩa gì? Phân biệt ra sao?

Ngoài ra, mỗi loại nhân sâm lại phù hợp với từng thể trạng khác nhau, kèm theo các lưu ý khi sử dụng. Kho tàng kiến thức về nhân sâm vô cùng rộng lớn – hãy cùng khám phá chi tiết nhé!

Nguồn gốc – Loại – Tên gọi của Nhân Sâm

Nhân sâm từ xa xưa đã được xem là vị thuốc quý giúp bồi bổ và kéo dài tuổi thọ. Cái tên “nhân sâm” xuất phát từ hình dạng củ giống hình người. Trong Thần Nông Bản Thảo Kinh, sâm đã được xếp vào nhóm thượng phẩm.

Ngày nay, dựa vào phương thức chế biến và giống sâm, nhân sâm được chia thành 4 loại chính:

• Sinh sái sâm (bạch sâm)

• Tây dương sâm (hoa kỳ sâm, bột quang sâm)

• Đông dương sâm (đại lực sâm, thái cực sâm)

• Hồng sâm (cao ly sâm, thạch trụ sâm, biên điều sâm)

Mỗi loại đều có đặc điểm và dược tính riêng.

1. Sinh sái sâm (bạch sâm) & Tây dương sâm (hoa kỳ sâm, bột quang sâm)

Hai loại sâm này không trải qua công đoạn hấp, mà được sấy hoặc phơi khô tự nhiên.

Nguồn gốc Tây dương sâm

• Xuất xứ từ rừng nguyên sinh Bắc Mỹ (Mỹ & Canada trồng phổ biến).

• Vì không hấp, hàm lượng saponin dễ bị enzyme phân hủy theo thời gian → vị chuyển từ đắng sang ngọt nhẹ hoặc nhạt dần.

• Chất lượng phụ thuộc lớn vào độ tươi và quy trình bảo quản.

Công dụng theo y thư cổ

Trong Bản Thảo Bị Dược (năm 1694), có ghi:

“Tây dương sâm vị khổ cam lương, bổ phế giáng hỏa, sinh tân dịch, trừ phiền mệt.”

Vì vậy, loại sâm này phù hợp người thể nóng, dễ mệt, thiếu tân dịch.

Cách dùng

• Người lớn: 5–7g/ngày

• Ăn trực tiếp, pha trà, nấu canh, hoặc chưng hầm.

• Khi mua nên dựa vào màu sắc – mùi thơm – vị sâm để chọn loại tươi và chất lượng.

2. Đông dương sâm (đại lực sâm, thái cực sâm)

Đây là loại “dương sâm” quen thuộc, được hấp 40–70 phút trước khi sấy khô.

Đặc điểm

• Thân thẳng, ít rễ nhánh

• Vỏ màu vàng nhạt, ruột màu hổ phách

• Tính ôn bổ, giúp:

  • tăng miễn dịch

  • phục hồi sau bệnh

  • an thần

  • bồi bổ khí huyết

Liều dùng

• 2–3 chỉ/ngày (tương đương 7–10g)

• Dùng trực tiếp, pha trà, nấu ăn hoặc sắc chung với các vị thuốc khác.

Cách phân cấp

• Theo kích cỡ củ: 20, 30, 40 củ/kg (số càng nhỏ → củ càng to)

• Theo lát cắt: màu sắc, độ đều, ít tỳ vết, mùi thơm sâm rõ.

3. Hồng Sâm (Cao Ly Sâm, Thạch Trụ Sâm, Biên Điều Sâm)

Đây là loại sâm hấp lâu nhất, sau đó sấy khô. Vì vậy vỏ có màu đỏ nâu hoặc nâu nhạt.

Tính chất & đối tượng phù hợp

• Tính đại bổ, dùng cho:

  • người lạnh tay chân

  • khí huyết suy

  • dễ mệt mỏi, suy nhược

• Người huyết áp cao, dễ nóng trong, bệnh tim nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Cách dùng

• 7–10g/ngày (2–3 chỉ)

Cách phân loại quan trọng

Hạng nổi tiếng: Thiên – Địa – Lương – Thiết
Căn cứ vào:

• hình dáng đều đẹp

• không nứt, không tỳ vết

• ít hoặc không có lõi trắng, không rỗng ruột

• đầu to, cổ dày

Quy cách củ: số củ càng ít → củ càng lớn, càng giá trị.

Gợi ý cách chọn Hồng Sâm chất lượng

Một củ hồng sâm tốt cần đạt:

• bề mặt có nhiều vân & nếp nhăn

• thân chắc, không rỗng

• lát cắt sắc, giòn

• mùi sâm đậm

• đầu củ lớn, đều

Lời kết

Ngày nay, nhiều nghiên cứu hiện đại đã xác nhận công dụng của nhân sâm. Nhưng điều quan trọng nhất là chọn đúng loại chất lượng, phù hợp thể trạng.

Do giá trị cao, thị trường đôi khi có hàng kém chất lượng. Vì vậy:

• hãy mua ở nơi uy tín

• quan sát kỹ màu sắc – hương vị – vân củ

• tìm hiểu kỹ về loại sâm phù hợp với sức khỏe của mình

Chúng tôi hy vọng nội dung trên giúp bạn hiểu rõ hơn về cách chọn sâm và dược liệu chất lượng. Trong tương lai, các thông tin về thảo dược sẽ tiếp tục được cập nhật để giúp người tiêu dùng tự tin hơn trong việc sử dụng và lựa chọn đúng sản phẩm.